Kant ve Hegel’de Öznenin Eleştirisi

Özet

Kant ve Hegel’in özne anlayışlarının ele alınması bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Kant ve Hegel’e gelene kadar da felsefe tarihindeki özne görüşlerinden bazılarına kısaca değinilecektir. Kant’ın özne anlayışının açığa çıkarılması için “Kopernik devrimi” olarak adlandırılan paradigma değişiminin, özneyi nasıl dönüşüme uğrattığı tartışılacaktır. Özneye bakılan perspektifin bu şekilde değişmesi, bilgi ile ilgili değişikliği de beraberinde getirecektir. Bilen özne ve bilinen nesne arasındaki ilişki, Kant tarafından yeniden düzenlenir. Kant, öznenin konumuyla ilgili bu değişikliği yaparken Descartes’ın cogito’suna karşı argümanlar geliştirir. Bu eleştiriler, Kant’ın konuyla ilgili görüşlerini anlamak için bize bazı ipuçları vereceğinden Descartes eleştirisi önemli bir yer tutmaktadır. Bir diğer Alman filozof Hegel ise öznenin soyut bir biçimde ele alınmasını yanlış bulur ve özneyi tarihsel bir şekilde ele almayı önerir. Kant’ın Descartes eleştirisi gibi Hegel’in de Kant eleştirileri, Hegel’in özne görüşü hakkında bize yardımcı olacağı için çalışma bu eleştirileri de inceleyecektir.