WITTGENSTEIN’IN ÖZEL DİL ELEŞTİRİSİ BAĞLAMINDA KARTEZYEN GELENEĞE İTİRAZI

Özet

Wittgenstein’ın ikinci dönem yapıtı olan Felsefi Soruşturmalar’ın bir kısmında işlediği özel dil tartışmasının, onun genel kuramı açısından önemli bir yeri vardır. Tüm felsefe yaşamı boyunca ele aldığı tekbencilik sorunu ve dilin bu sorun açısından taşıdığı önem hep merkezi bir konum teşkil etmiştir. Bu bağlamda özel dil ve tekbencilik sorunu üzerinden tartışılan da, aslında kişinin kendisinden hareketle diğer tüm her şeyi kurduğu düşünce biçimleridir. Bu tarz düşüncelerin en açık bir biçimde cisimleştiği Kartezyen yaklaşımın konumu da bu bağlamda ele alınabilir. Wittgenstein bu noktada özel dil tartışmasını kendisinden önce gelen Kartezyen gelenek ve benzeri düşünce biçimleriyle hesaplaşmak için kullanmıştır. Biz de bu makalede Witgenstein’ın özel dilin olanaksızlığı düşüncesi bağlamında Descartes’ın cogitosunu sorunlu hale getiren yaklaşımları göstermeye çalışacağız.