Han Feizi Düşüncesinin Politik Temelleri “Yasa” ve “Düzen”

Özet

Antik Çin’de felsefenin doğduğu Doğu Zhou Hanedanlığı (M.Ö.770-M.Ö. 221), toplumsal düzenin sağlanmasında birbirinden farklı öğretilerin açıklandığı bir dönemdir. Savaşan Beylikler Dönemi (M.Ö. 476- M.Ö. 221)’nde yaşayan Han Feizi (M.Ö. 280-M.Ö 236), Çin’de ortaya çıkan düşünce akımlarından olan ve Yasacılar olarak da bilinen Fa ekolü ilkelerini bir araya getiren ve bu ilkeleri kanuna dayalı politik bir sisteme bağlayan düşünür olarak anılır. Han Feizi öğretisini diğer öğretilerden farklı kılan özellik ise, toplumsal düzenin sağlanması yolunda katı kurallara dayanan anlayışıdır. Han Feizi’ya göre, ülkeye hakim olan savaşlar ve savaşların yol açtığı kaos sürecinin esas kaynağı, siyasal otoritenin sarsılmasıdır. Bu bağlamda ülke bütünlüğünün yeniden oluşması, ancak ve ancak “yasa” temelli bir yönetim şeklinden geçer. Böylesi bir düzen, hanedanlıktan halka kadar her kesime ulaşmalı; belirlenen yasaklar, eşitlik ve adalet prensibine göre uygulanmalıdır. Aynı zamanda yasaklara uyanlar ödüllendirilmeli; uymayanlar cezalandırılmalıdır. Çünkü Han Feizi düşüncesinde egemenliğin devamlılığı esastır. Bu nedenle Han Feizi öğretisi, sonraki dönem hanedanlık yönetimi üzerinde oldukça etkili olmuştur ve aslında Çin, tarihsel süreci boyunca Fa ekolü ilkelerine göre yönetilmiştir. Dolayısıyla bu çalışmada, Han Feizi öğretisindeki farkın “ne” olduğunu detaylı olarak incelenecek ve “yasa” temelli bir toplumsal düzene dayanan politik görüşün asıl kaynağı analiz edilecektir.