Kahraman’dan Anti-Kahraman’a, Ben’den Kendi’ye: Kim’lik Üzerine Bir Sorgulama

Özet

Bu çalışmada felsefede kendilik sorununa dair ortaya konan açıklamaların iki hareket noktası bulunduğu ve söz konusu açıklamaların, merkezlilik-merkezsizlik ekseninde gerçekleştirilen düşünme biçimlerinin birer sonucu olarak değerlendirilebileceği ileri sürülmektedir. Kendiliğin bu iki düşünülüş tarzı kimdir? sorusunun nereye ait olduğunu, temelini nerede bulduğunu ve bu temelin onu nasıl şekillendirdiğini sorgulayan daha genel bir çerçevede, kurmacayı da kuşatacak biçimde kim’lik sorgulaması başlığı altında ele alınmaktadır. Sorunun felsefede ben ve kendi olarak karşılık bulan yanıtları, bu yanıtların felsefe tarihindeki önemli uğrakları olan Descartes ve Heidegger üzerinden konu edilmektedir. Ben ve kendi, sırasıyla biri dışarıya kapalı ve değişmez bir merkeze, diğeri ise dışarıya açık ve ilişkisellik içindeki bir merkezsizliğe işaret eden, dolayısıyla klasik anlamda tanımlanmaya izin verip vermemeleri bakımından birbirinden farklılaşan kavramlardır. Ben ve kendinin yukarıda dile getirilen eksendeki edebi eşleri olarak konumlandırılan kahraman ve antikahraman ise Campbell’ın monomit kuramından ve anti- ön ekinin Derridacı bir okumasından hareketle, kimdir?’in kurmacadaki ve felsefedeki yolculuklarının paralel rotasına işaret etmek için kullanılmaktadır. Bu rotayı takip eden çalışma, kim’lik sorgulamasını kurmacada ve felsefede ortaya konan yanıtların kutuplar arası yelpazesinde serimlemeyi amaçlamaktadır.